Η περίοδος που ακολούθησε μετά την κήρυξη της χρεοκοπίας της χώρας (Δεκέμβριος 1893) χαρακτηρίζεται από την ένταση της οικονομικής κρίσης και των μέτρων της δημοσιονομικής προσαρμογής. Οι πολυάριθμες διαδηλώσεις στην πρωτεύουσα και την ύπαιθρο, η έξαψη της πολιτικής αντιπαλότητας με στόχο τον Τρικούπη, τα φλογερά άρθρα του τύπου και η ανάπτυξη της γελοιογραφίας που είχαν πρωταγωνιστή τον φορομπήχτη πολιτικό εκ Μεσολογγίου, όλα συνέβαλαν σε ένα τεταμένο κλίμα. Ο βασιλιάς αναγκάστηκε να προκηρύξει εκλογές για τις 16 Απριλίου 1895, προκειμένου να δοθεί διέξοδος στο πολιτικο-κοινωνικό πρόβλημα. Στην εκλογική αναμέτρηση καταποντίστηκε το τρικουπικό κόμμα και ο παντελώς άγνωστος Γουλιμής μπήκε θριαμβικά στην πολιτική ιστορία της χώρας, αφού πέταξε εκτός Βουλής τον μισητότερο όλων Τρικούπη.

Στις 31 Μαΐου 1895 ορκίστηκε η νέα κυβέρνηση που προέκυψε. Πρωθυπουργός ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, το αντίπαλον δέος, ο καταγόμενος εκ Λαγκαδίων της Γορτυνίας, που κράτησε και το υπουργείο Οικονομικών. Ο Δηλιγιάννης, που είχε σηκώσει προεκλογικά το βάρος των διακηρύξεων υπέρ της ανακούφισης του λαού από τα άδικα φορολογικά μέτρα, είχε παράλληλα διατρανώσει την προοπτική της ανόρθωσης των θεσμών και της λειτουργίας του πολιτεύματος. Ο εκλογικός θρίαμβός του ήταν ανεπανάληπτος. Στην πραγματικότητα όμως τη θέση των «χρυσοκάνθαρων» τρικουπικών, όπως τους είχε χαρακτηρίσει ο πνευματώδης Στέφανος Ξένος, που κατηγορούνταν πανταχόθεν για άκρατο πλουτισμό, πήραν οι εραστές της εξουσίας, εκείνοι που κατά τον Αριστείδη Οικονόμου ασκούσαν «το περιζήτητον επάγγελμα» του πολιτικού.

Ο Δηλιγιάννης, πλήρης αντιφάσεων στην οικονομική του πολιτική, ανέλαβε τις διαπραγματεύσεις με τους ομίλους των πιστωτών-κεφαλαιούχων του εξωτερικού για τον διακανονισμό του χρέους. Έβαλε στόχο την εύνοια των αξιωματικών του στρατού και των στελεχών της Εθνικής Εταιρίας σε μια απόπειρα να διαμορφώσει ερείσματα πολιτικής υποστήριξης. Στον δημόσιο λόγο του σε όλη την προηγούμενη περίοδο περίσσευαν οι διακηρυκτικές κορώνες υπέρ του αλυτρωτισμού, το επιζητούσε άλλωστε κι ο κόσμος και το επέτειναν οι αρθρογράφοι του τύπου. Δημαγωγικός μεγαλοϊδεατισμός, αυτό ήταν το κύριο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του πρωθυπουργού.

Σε δύο χρόνια η καταστροφή επήλθε με πάταγο. Οι συνεννοήσεις με τους ξένους πιστωτές δεν απέδωσαν, σε βαθμό που άνοιξε ο δρόμος για την εγκατάσταση του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου. Βοήθησε σ’ αυτό και η ταπεινωτική ήττα από την Τουρκία στον πόλεμο του 1897, συνέπεια της άφρονος πολιτικής της Εθνικής Εταιρίας και του Δηλιγιάννη. Η εξαθλίωση των μαζών της υπαίθρου πολλαπλασίασε το φαινόμενο της μεταναστευτικής εξόδου. Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν 300.000 άνθρωποι το 10% του συνόλου του πληθυσμού της χώρας αναχώρησαν για τις Ηνωμένες Πολιτείες ανάμεσα στα 1895 και το 1910 εξαιτίας της οικονομικής ανέχειας.

Μεσούντος του πολέμου με την Τουρκία, όταν ωστόσο είχε διαφανεί η επερχόμενη ήττα, συγκεκριμένα στις 15 Απριλίου 1897, ο βασιλιάς αναγκάστηκε να στείλει σπίτι του τον Δηλιγιάννη φοβούμενος την οργή του πλήθους.

Περιττό να υπογραμμίσω και προς άρση οιασδήποτε παρεξήγησης ότι η Ιστορία Δεν Επαναλαμβάνεται.

του Βασίλη Καρδάση

Ο Βασίλης Καρδάσης είναι ιστορικός, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης

__________________________________________________________

Shortlink: http://wp.me/p1eFQy-1vR