Λένε πως η Αθήνα είναι μια άσχημη πόλη. Υποθέτω πως αναφέρονται στο τσιμέντο, στα σκουπίδια, στην αναρχία της στάθμευσης και στην αναρχία της δόμησης, στο μποτιλιάρισμα, στις διακοπές της κυκλοφορίας λόγω διαμαρτυριών, στην έλλειψη επαρκούς αριθμού δέντρων και πάρκων, στα σημάδια καταστροφής ή φθοράς. Λένε ακόμη πως, γι’ αυτόν τον λόγο, η Αθήνα μπορεί να γίνει αβίωτη, και, πως, σε κάθε περίπτωση, σε αυτήν δεν μπορείς να έχεις «ποιότητα ζωής».

Αν είσαι από εκείνους τους ξεροκέφαλους ρομαντικούς που δεν έχουν ακόμη παραδεχθεί την αλήθεια της ολοφάνερης ασχήμιας της πόλης μας, πήγαινε μια καθημερινή, κατά τις 8 το βράδυ, στο πάρκο μπροστά από την είσοδο της Νομικής (Μασσαλίας και Σόλωνος), και δες τους χρήστες, ένα βήμα από το προαύλιό της, με το μπαμπάκι και το οινόπνευμα, με τον αναπτήρα και το κουταλάκι, με τις γάμπες γυμνές και το μυαλό τσακισμένο. Είναι, νομίζω, αναντίρρητο: η πόλη έχει αφεθεί στη μοίρα της, όπως ακριβώς και οι άνθρωποί της∙ η πόλη είναι δυστυχισμένη, και δεν κάνει καμιά προσπάθεια να το διαψεύσει.

Ύστερα βλέπεις φωτογραφίες από άλλα μέρη, ή περπατάς στους δρόμους τους: κάθε βήμα και τάξη, ομορφιά, ασφάλεια. Όλη η πόλη μια διαφημιστική μπροσούρα… Αυτές οι πόλεις, αν είσαι λιγάκι μίζερος και καχύποπτος και κομπλεξικός (…), σε κάνουν να αναρωτιέσαι: πού είναι κρυμμένη η εκμετάλλευση; η δυστυχία; η φτώχεια; Πού; Να σου πω πού.

Θα έχεις ακούσει πως, στο Άμστερνταμ, οι πόρνες δεν περπατούν στον δρόμο σφυρίζοντας και  κουνώντας το τσαντάκι, αλλά στέκονται σε φωτισμένα παράθυρα, περιμένοντας κάποιον να χτυπήσει το τζάμι, περίπου όπως η Ιουλιέτα περίμενε τον Ρωμαίο της στο μπαλκόνι του πατρικού της. Ή πως, στις επαρχίες της Αυστρίας, οι άνθρωποι κρύβουν επιμελώς τη δυστυχία τους πίσω από την επτασφράγιστη πόρτα του οικογενειακού ασύλου, το οποίο οι γείτονες προστατεύουν δια της σιωπής, από σεβασμό προς την ιδιωτική σφαίρα. Ή πως, στη Γερμανία, η ανέχεια φιλοξενείται σε ειδικούς χώρους για αστέγους και απόρους: η κοινωνία εκεί σού έχει ξεκαθαρίσει πως δεν σε χρειάζεται, πως περισσεύεις, αλλά έχει την ανθρωπιά να σε περιθάλψει στοιχειωδώς. Και κάπως έτσι, συμπεραίνεις πως σε εκείνα τα μέρη – πιο μακρινά από ποτέ, τουλάχιστον προς το παρόν –  η εκμετάλλευση κρύβεται πίσω από βιτρίνες, η δυστυχία πίσω από τη σιωπή, και η φτώχεια πίσω από την κοινωνική πρόνοια.

Είναι βέβαιο, λοιπόν: κάθε τόπος είναι φορέας δυστυχίας, αφού σε κάθε τόπο κατοικούν άνθρωποι. Μόνο που κάθε τόπος είναι «δυστυχισμένος με τον δικό του τρόπο» (για να παραφράσουμε τον Τολστόι) – άλλος φανερά, κραυγαλέα, και άλλος κρυφά, στα μουλωχτά. Οι όμορφες πόλεις σε παραπλανούν, σε κάνουν να νομίζεις πως η ζωή είναι παραμυθένια, όπως τα σοκάκια τους. Αλλά η πραγματικότητα δεν είναι παραμυθένια για κανέναν: η ευτυχία δεν είναι τίποτα άλλο από μερικά φωτεινά διαλείμματα στη μουντή καθημερινότητά μας – και όσο πιο γρήγορα το καταλάβει αυτό κανείς, τόσο πιο εύκολα θα προσεγγίσει την ευτυχία.

Υπ’ αυτήν την έννοια, οι όμορφες πόλεις όμορφα ψεύδονται, σχεδόν ξεδιάντροπα  – σου ψιθυρίζουν στο αυτί, σαν σειρήνες, πως δεν δικαιούσαι να είσαι δυστυχής. Αντίθετα, οι άσχημες πόλεις είναι ειλικρινείς, πιο τίμιες ως προς την αλήθεια της ζωής: σε κάθε σου βήμα, σου ψιθυρίζουν στο αυτί πατρικά: «η ευτυχία είναι στιγμές, όπως η ομορφιά είναι γωνιές».

της Ελεάννας Μ.
________________________________________________________________
Shortlink: http://wp.me/p1eFQy-24D