Υπάρχουν δύο αλήθειες για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας και την προοπτική τους. Η επίσημη αλήθεια διατυπώνεται από τους εκπροσώπους της κυβέρνησης Σαμαρά και τους διάφορους υποστηρικτές της και παρουσιάζει το 2013 σαν μια ελπιδοφόρα χρονιά, στη διάρκεια της οποίας θα προετοιμαστεί η οικονομική ανάκαμψη της οικονομίας, η οποία θα εκδηλωθεί το 2014. Υπάρχει όμως και η οικονομική και κοινωνική αλήθεια, την οποία βιώνουν καθημερινά εκατομμύρια συμπολίτες μας και δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την επίσημη αλήθεια.

Ανθρωπιστική κρίση

Στη διάρκεια των τελευταίων μηνών η Ελλάδα πέρασε από την οικονομική και κοινωνική στην ανθρωπιστική κρίση. Όλες οι επίσημες στατιστικές μας προειδοποιούν για μία πρωτοφανή κοινωνική κατάρρευση, η οποία έχει εξαιρετικά σοβαρές συνέπειες και στη λειτουργία της οικονομίας. Το «μοντέλο» μιας κοινωνικά εξαθλιωμένης χώρας η οποία θα λειτουργήσει σαν εξαγωγική πλατφόρμα προϊόντων και υπηρεσιών μπορεί να προκύπτει μέσα από τα κείμενα του μνημονίου και τον πολυδιαφημισμένο αποπληθωρισμό, δεν έχει σχέση όμως με την ελληνική πραγματικότητα.

Το ποσοστό ανεργίας κινείται στο 26% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού και όλα δείχνουν ότι θα πλησιάσει το 30% προτού σταθεροποιηθεί. Η ανεργία των νέων κινείται σε επίπεδα-ρεκόρ στο εσωτερικό της Ε.Ε., με την Ελλάδα να καταλαμβάνει για πρώτη φορά την πρώτη θέση, αφήνοντας στη δεύτερη την Ισπανία. Οι ειδικοί καταγράφουν μεγάλη αύξηση των φτωχών νοικοκυριών στη χώρα μας ήδη από το 2011. Πρόκειται για τα νοικοκυριά που έχουν εξαιρετικά χαμηλό εισόδημα και γι’ αυτό τα μέλη τους δεν μπορούν να ικανοποιήσουν βασικά κριτήρια της καταναλωτικής κοινωνίας, από την ιδιοκτησία αυτοκινήτου μέχρι την εξασφάλιση καλής διατροφής και σωστής θέρμανσης του σπιτιού.

Η κοινωνική καταστροφή που βρίσκεται σε εξέλιξη στην πατρίδα μας δημιουργεί αναπόφευκτα κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις. Είναι φανερό ότι οι ολοένα περισσότεροι μη προνομιούχοι συμπολίτες μας δεν πρόκειται να δεχτούν αδιαμαρτύρητα τη μεγάλη πτώση του βιοτικού επιπέδου τους στο όνομα ενός προγράμματος οικονομικής εξυγίανσης που εφαρμόζεται από το Μάιο του 2010 χωρίς να αποδίδει τα αναμενόμενα, και μάλιστα με ευθύνη των πολιτικών δυνάμεων που οδήγησαν την Ελλάδα στην υπερχρέωση και στη χρεοκοπία.

Κυβερνητική αισιοδοξία

Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία των κυβερνητικών στελεχών, οι θυσίες των Ελλήνων πιάνουν τόπο και θα υπάρξουν σχετικά σύντομα θετικά αποτελέσματα. Προς το παρόν, πάντως, η κυβερνητική επιχειρηματολογία συγκρούεται με τη σκληρή πραγματικότητα που διαμορφώνει η κυβερνητική πολιτική.

Ο πρωθυπουργός κ. Σαμαράς εμφανίζει την Ελλάδα σαν αναδυόμενο επενδυτικό παράδεισο και αφήνει σαφώς να εννοηθεί ότι θα εκδηλωθεί άμεσα το επενδυτικό ενδιαφέρον μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων. Ο πρωθυπουργός πρέπει να έχει ένα στοιχείο επαγγελματικής αισιοδοξίας για να δημιουργεί ένα όσο το δυνατόν καλύτερο οικονομικό και επιχειρηματικό κλίμα. Οι εξαγγελίες όμως του κ. Σαμαρά μπορεί να μετατραπούν σε πολιτικό μπούμερανγκ, εφόσον δεν υπάρξουν οι μεγάλες, άμεσες ξένες επενδύσεις που θα βγάλουν την οικονομία από τη βαθιά ύφεση. Μια προσεκτική ματιά στις εκθέσεις των ελληνικών και ξένων τραπεζών και των διεθνών οργανισμών οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι πιθανότητες εξακολουθούν να είναι σε βάρος της κυβέρνησης και φυσικά της ελληνικής οικονομίας.

Οι περισσότερες εκθέσεις καταλήγουν σε συμπεράσματα του τύπου η Ελλάδα θα πάει καλύτερα εφόσον εφαρμοστεί πλήρως το τρίτο μνημόνιο, προωθηθούν έγκαιρα οι διαρθρωτικές αλλαγές, πραγματοποιηθούν με επιτυχία οι ιδιωτικοποιήσεις, περιοριστεί δραστικά η φοροδιαφυγή, κλείσουν οι «μαύρες τρύπες» στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος, από το ΕΣΥ και τα φάρμακα μέχρι το ασφαλιστικό, συνταξιοδοτικό σύστημα, την τοπική αυτοδιοίκηση και τις ένοπλες δυνάμεις, κ.λπ.

Παράλληλα επισημαίνεται από πολλούς η ανάγκη μιας διαφορετικής προσέγγισης, λιγότερο περιοριστικής και περισσότερο εποικοδομητικής, από το Βερολίνο, τις Βρυξέλλες και το ΔΝΤ. Η απαρίθμηση και μόνο των προϋποθέσεων για την επιτυχία της οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζεται μας προετοιμάζει για μια νέα μεγάλη αποτυχία, που θα έχει μεγαλύτερες διαστάσεις από την αποτυχία του πρώτου και του δεύτερου μνημονίου. Δεν είναι τυχαίο ότι οι εκθέσεις των τραπεζών και των διεθνών οργανισμών συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι η ύφεση θα συνεχιστεί, με πτώση του ΑΕΠ κατά 4%-5% το 2013, ενώ το 2014 θα επικρατήσουν, στην καλύτερη περίπτωση, συνθήκες οικονομικής στασιμότητας.

Ιρλανδική προειδοποίηση

Η κυβερνητική ηγεσία είναι υποχρεωμένη να περιγράφει μια μελλοντική οικονομική και κοινωνική βελτίωση σε μια περίοδο κατά την οποία όλα εξελίσσονται από το κακό στο χειρότερο και οι πιθανότητες για αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης εξακολουθούν να είναι σε βάρος της. Τον κυβερνητικό σχεδιασμό περιπλέκει η διαφαινόμενη επιτυχία στην εφαρμογή του ιρλανδικού μνημονίου.

Την περασμένη εβδομάδα το ιρλανδικό Δημόσιο πραγματοποίησε με επιτυχία έκδοση πενταετών ομολόγων. Η δημοπρασία υπερκαλύφθηκε, με τις προσφορές να φτάνουν στα 7 δισ. ευρώ και την Ιρλανδία να αντλεί από τις διεθνείς αγορές 2,5 δισ. ευρώ, αντί των προγραμματισμένων 2 δισ. ευρώ, με επιτόκιο 3,35%. Σύμφωνα με τον ιρλανδικό οργανισμό διαχείρισης του δημόσιου χρέους (NTMA), στόχος του είναι να αντλήσει ακόμα 10 δισ. ευρώ από τις διεθνείς αγορές στη διάρκεια του 2013, για να καλυφθούν οι ανάγκες χρηματοδότησης του 2014.

Παρά το γεγονός ότι το spread του δεκαετούς ιρλανδικού ομολόγου, σε σχέση με το αντίστοιχο γερμανικό, εξακολουθεί να κινείται γύρω στις 300 μονάδες, όλα δείχνουν ότι το ιρλανδικό μνημόνιο θα στεφθεί με επιτυχία.

Δεν υπάρχει λοιπόν διεθνής κανόνας αποτυχίας των μνημονίων, αλλά ελληνική ανικανότητα στη διαπραγμάτευση των σωστών μνημονίων και στην αποτελεσματική εφαρμογή τους. Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας Έντα Κένι επισκέφθηκε και αυτός τη Γερμανία, όπως ο κ. Σαμαράς, για να διεκδικήσει, τώρα που η χώρα του αναλαμβάνει την εξάμηνη προεδρία της Ε.Ε., καλύτερη μεταχείριση από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες. Βασική επιδίωξή του είναι να μεταφέρει ένα σημαντικό τμήμα του δημόσιου χρέους που δημιούργησε η στήριξη των προβληματικών τραπεζών της Ιρλανδίας με δημόσιο χρήμα στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης και μέσω αυτού στους Ευρωπαίους φορολογούμενους. Ούτως ή άλλως, η Ιρλανδία αφήνει πίσω της την οικονομική ύφεση, καλύπτει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες από τις διεθνείς αγορές και αναμένεται να απαλλαγεί από τους περισσότερους περιορισμούς του μνημονίου στην καλύτερη περίπτωση στα τέλη του 2013 και στη χειρότερη στα τέλη του 2014.

Η αντίθεση στη δημόσια εικόνα του Αντώνη Σαμαρά, που υπόσχεται σχεδόν τα πάντα στους Γερμανούς χωρίς να είναι σε θέση να επιτύχει θετικό διαχειριστικό, οικονομικό αποτέλεσμα, και του Έντα Κένι, που διαπραγματεύεται στη βάση της ιρλανδικής επιτυχίας, μας προετοιμάζει για νέες, μεγάλες δυσκολίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με το πέρασμα του χρόνου θα μεγαλώνουν οι αποκλίσεις μεταξύ των στόχων του τρίτου μνημονίου και των αποτελεσμάτων της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης και μαζί με αυτές και ο κίνδυνος μιας νέας ευρωπαϊκής απομόνωσης της Ελλάδας. Δεν είναι δύσκολο να προβλέψουμε ότι μετά τις γερμανικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν το φθινόπωρο και θα οδηγήσουν, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, στην άνετη επικράτηση της κ. Μέρκελ και των Χριστιανοδημοκρατών, οι κανόνες του παιχνιδιού θα γίνουν πολύ πιο αυστηροί για την ελληνική κυβέρνηση.

Ο κ. Σαμαράς και οι συνεργάτες του αναφέρονται σε επικείμενη βελτίωση, ενώ προσυπογράφουν, στις μεταξύ τους συζητήσεις, το σενάριο της δραματικής επιδείνωσης σε οικονομικό, κοινωνικό και διεθνοπολιτικό επίπεδο. Γι’ αυτό έχουν ξεκινήσει μία μεγάλης κλίμακας και διάρκειας επιχείρηση αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης, που μεγαλώνει την κρίση του πολιτικού συστήματος και κάνει ακόμα πιο δύσκολη τη διαχείριση της βαθιά προβληματικής οικονομίας.

Γιώργος Κύρτσος
________________________________________________________________
Shortlink: http://wp.me/p1eFQy-28g