Εδώ και αρκετό καιρό, αφότου εμπεδώσαμε ότι ζούμε στην εποχή της κρίσης, υπάρχει μια στιγμή που τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων κάνουν ένα διάλειμμα από τη συνήθη ατζέντα τους, για να ενώσουν την φωνή και την ανησυχία τους μαζί με τον υπόλοιπο κόσμο. Είναι η ίδια στιγμή που οι συζητήσεις ετερόκλητων συνομιλητών από διαφορετικά κοινωνικοπολιτικά μετερίζια καταλήγουν σε μια συμφωνία: Το μεγαλύτερο πρόβλημα της εποχής μας είναι η ανεργία!

Τα αριθμητικά δεδομένα, αν όχι ακριβώς σίγουρα κατά προσέγγιση, είναι γνωστά σε όλους: 26,8 % η επίσημη ανεργία στη χώρα, η Eurostat εκτιμά πως έχουμε βάλει πλώρη για το 30%, ενώ για τους νέους κάτω των 25 φτάσαμε στον αριθμό-ρεκόρ 57,6%. Εξίσου γνωστό ότι οι υπηρεσίες αναφέρονται σε καταγεγραμμένους ανέργους, ενώ δεν υπολογίζονται όσοι υποαπασχολούνται.

Photo: Yiannis Kourtoglou / Fosphotos.com

Τα παραπάνω στοιχεία, φυσικά διαρκώς μεταβαλλόμενα, αποτελούν τη μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη είναι η λιγότερο μετρήσιμη, αυτή που εμπειρικά αντιλαμβανόμαστε όλοι όσοι συνωστιζόμαστε στα μαζικότερα των κοινωνικών στρωμάτων και δεν απολαμβάνουμε την άπλα των ρετιρέ. Είναι αυτή στην οποία βρίσκονται οι εργαζόμενοι. Αυτοί οι οποίοι χάνουν κατά χιλιάδες τη δουλειά τους, στο διάστημα πριν τη χάσουν έχουν υποστεί όχι ψαλίδισμα αλλά τσεκούρωμα των απολαβών και των δικαιωμάτων τους. Έχουν δεχτεί να δουλεύουν εκ περιτροπής, ανασφάλιστοι, με λιγότερα χρήματα από τους ήδη πενιχρούς βασικούς μισθούς, έχουν αναθεωρήσει τις έννοιες του ωραρίου, της προσωπικής ζωής, του προγραμματισμού, των στόχων και γενικότερα της αξιοπρέπειας. Σε αρκετές περιπτώσεις έχουν αναθεωρήσει και τη βασική έννοια της εργασίας που προϋποθέτει ανταμοιβή.

Ο βωμός στον οποίο έχει θυσιαστεί, επί της ουσίας όλη η ζωή των εργαζόμενων είναι αυτός της εργασίας ως αυτοσκοπός. Η φυσική και τεχνητή διόγκωση της ανεργίας, αλλά και η στοχευμένη μορφή προβολής της, έχει κάνει και την εργασία να έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά μαζί της. Την εξαθλίωση, τον εξευτελισμό, την ολοκληρωτική απώλεια σχεδιασμού και ελέγχου στο παρόν και το μέλλον του κάθε ανθρώπου. Οι διαφορές έχουν να κάνουν με το ότι ο εργαζόμενος έχει τη δυνατότητα να φυτοζωεί, έχει υποχρεώσεις από τον εργοδότη του οι οποίες είναι σταθερά δυσανάλογες με τις απολαβές του και τέλος έχει για «εχθρούς» τις χιλιάδες των ανέργων που καραδοκούν για να τον αντικαταστήσουν, έτσι μέρα με τη μέρα αναγκάζεται να γίνεται όλο και πιο ευέλικτος, όλο και πιο ελκυστικός στα μάτια και το μισθολόγιο του εργοδότη.

Η πλάνη στο πρόβλημα της ανεργίας έγκειται στο ότι αν θεωρηθεί αυτή από τις μάζες ως το μείζον ζήτημα, τότε η λύση θα μπορούσε δυνητικά να είναι η ανάπτυξη μέσω μερικών θέσεων εργασίας σαν αυτές που περιέγραψα, σε συνδυασμό με πιο αποτελεσματική και σταθερή αντικατάσταση των ανέργων σε ένα παράδοξο “rotation”, ώστε να μπορούν όσο γίνεται περισσότεροι να φυτοζωούν. Μια τέτοια περίπτωση θα μπορούσε εύκολα να παρουσιαστεί σαν θετική έκβαση, ανάκαμψη ή και έξοδο από τη κρίση. Στο μεταξύ η εργασία, η οποία έχει ήδη αντικατασταθεί από την «απασχόληση», όλο και θα υποβαθμίζεται και θα μετατρέπεται σε πρόβλημα αντί για λύση.

Επομένως, κατά τη γνώμη μου, θα ήταν πιο εύστοχο αν βάζαμε ως προτεραιότητα στην κοινωνική ατζέντα μας ζητήματα που αφορούν την εξασφάλιση και σταθερότητα της ζωής μας που θα ερχόταν μέσα από μια γενικότερη πρόοδο η οποία θα είναι τόσο μετρήσιμη όσο και φανερή στη καθημερινότητα κάθε πολίτη και όχι σε μερίσματα μετόχων και στατιστικές που λένε είτε μεγάλα ψέματα είτε μισές αλήθειες.

Μια τέτοια ατζέντα θα απέκλειε κοινωνικές ομάδες με επί της ουσίας κοινά συμφέροντα και προβλήματα να αλληλοεξουδετερώνονται και θα τις βοηθούσε στο να αναθεωρήσουν τις αξίες, τους στόχους και το είδος των λύσεων που ταιριάζει στα προβλήματά τους.

του Φ.Κ.
________________________________________________________________
Shortlink: http://wp.me/p1eFQy-2cR