Η σεξουαλική κακοποίηση είναι ένα θέμα σύνθετο, ειδικά για τα παιδιά ή τους ενήλικες οι οποίοι τραυματίστηκαν ψυχικά κατά την διάρκεια της παιδικής ή εφηβικής ηλικίας. Καίρια ερωτήματα, όπως τα παρακάτω, είναι κοινωνικά κατασκευασμένα (socially constructed) κι αλλάζουν παράλληλα με όλες τις υπόλοιπες κοινωνικές νόρμες, αξίες, αντιλήψεις, προλήψεις, προκαταλήψεις (Barnett, Manly & Cicchetti, 1993; Bradley & Lindsay, 1987).

– Ποιος είναι ο θύτης και ποιο το θύμα;
– Ποια είναι η ηλικία όπου η συνεύρεση ανάμεσα σε δυο άτομα δεν αποτελεί αξιόποινη πράξη;
– Τι γίνεται με την συνεύρεση νεαρών ατόμων; Πόσο μεγαλύτερος πρέπει να είναι ο ένας εκ των δυο για να θεωρηθεί, επί παραδείγματι, η πράξη αυτή βιασμός;

Ακόμη και σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Αυστραλία, δεν υπάρχει ένας κοινός ορισμός για το τι είναι ο βιασμός, η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών ή ενηλίκων, και η νομοθεσία διαφέρει από πολιτεία σε πολιτεία. Επί παραδείγματι, παιδόφιλος στην πολιτεία της Βικτωρίας, ο οποίος έχει καταδικασθεί από δικαστήριο της Μελβούρνης, δεν έχει ποινικό μητρώο στις υπόλοιπες πολιτείες. Θα καταφέρει να έχει μια φυσιολογική ζωή και επαγγελματική σταδιοδρομία, εφόσον καταφέρει να περάσει τα σύνορα της πολιτείας προτού συλληφθεί.

Μια αντίστοιχη τερατώδης παράλειψη, κι εξίσου παράλογο παράδειγμα, είναι η ηλικία συναίνεσης σε μια από τις πολιτείες των ΗΠΑ. Στο Tennessee, οι διώξεις για σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκου εξαρτώνται από την ηλικία του παιδιού/εφήβου, όπου μόνο τα παιδιά κάτω των 13 ετών εμπίπτουν στην κατηγορία του νομικού ορισμού της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης (βλέπε σχετικό έγγραφο Child Gateway).

Σύμφωνα με τους Lyon και Ahern (Lyon & Ahern, 2010), λιγότερο από το 10% των περιπτώσεων παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης αναφέρονται/καταγγέλλονται ποτέ στις υπηρεσίες…

Όσο πιο στενός είναι ο δεσμός κάποιου ενήλικα, εφήβου ή παιδιού με τον δράστη, τόσο πιο σπάνιες είναι και οι καταγγελίες. Αντίθετα, οι παραβατικές πράξεις κι ο βιασμός από εντελώς αγνώστους προς τα θύματα δράστες, καταγγέλλεται πολύ πιο συχνά.

Θετικό ή αρνητικό ρόλο στην απόφαση για το “άνοιγμα” προς τα έξω οποιουδήποτε σεξουαλικά κακοποιημένου ατόμου παίζουν:

– η οικογένεια και η σχέση του θύματος με τα μέλη της οικογένειάς του,
– η ωριμότητα, η ηλικία και το φύλο του,
– η αναμενόμενη βοήθεια και υποστήριξη την οποία πιστεύει ότι θα λάβει και η πραγματική έμπρακτη βοήθεια την οποία θα λάβει τελικά,
– η σχέση που έχει με τον δράστη και τον ρόλο τον οποίο διαδραματίζει ο δράστης στην ζωή του (πχ. είναι γονέας, δάσκαλος, γείτονας ή άγνωστος;),
– το αίσθημα ενοχής και υπαιτιότητας που νιώθει για το συμβάν,
– οι μελλοντικές αρνητικές επιπτώσεις της “εξομολόγησης” (Ερωτήματα τύπου: “Θα χάσω την δουλειά μου;”, “Θα κοπώ στις σχολικές εξετάσεις;”, “Θα με πιστέψουν οι γονείς μου;”).

Είναι αναγκαία η θέσπιση ενός ειδικού πλαισίου για την σεξουαλική κακοποίηση των ενηλίκων όσο και των ανηλίκων, και η αλλαγή της νομοθεσίας από κοινού σε όλες τις χώρες με την βοήθεια των σχετικών ινστιτούτων και φορέων, πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και μη κυβερνητικών οργανώσεων του χώρου. Επί παραδείγματι, στην Ελλάδα, δεν υπάρχει ένας ενιαίος φορέας ο οποίος προβαίνει σε συλλογή στοιχείων για την σεξουαλική κακοποίηση εις βάρος των ανηλίκων κι αυτό το είχε επισημάνει το 2002 η Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού (βλέπε Committee on the Rights of the Child, 2002).

Η περιθωριοποίηση των θυμάτων, ο φόβος, η “εξομολόγηση” σε ακατάλληλη στιγμή, οι αντιλήψεις και η νοοτροπία της κοινωνίας, η μη αποδοχή από την οικογένεια μπορεί να οδηγήσουν σε επανατραυματισμό και περαιτέρω ψυχολογικά τραύματα. Tα περισσότερα θύματα ζουν μέσα στον φόβο, το άγχος κι αντιμετωπίζουν προβλήματα συναναστροφής, κυρίως με άτομα του αντίθετου φύλου. Επίσης, πολύ συχνά εμφανίζονται εντός ολίγων εβδομάδων τροφικές διαταραχές, κατάθλιψη, μετατραυματικό στρες, τάσεις αυτοκτονίας κ.λ.π.

Ο βιασμός είναι μια εμπειρία άκρως τραυματική. Σαν να χάνεις ένα μέλος του σώματός σου, την ίδια σου την ψυχή. Τα κλεμμένα αύριο σου, τα οποία δεν θα καταφέρεις ποτέ να ορίσεις ως θύμα, μοναχά ως επιζών… 

Η κινητοποίηση όλων είναι απαραίτητη, ώστε να μην τολμήσει να εμφανισθεί κανείς ποτέ ξανά ζωντανά στην τηλεόραση κάνοντας δηλώσεις τύπου: «Οι γυναίκες πάνε στην πλατεία Ταχρίρ για να βιαστούν και όχι για να διαμαρτυρηθούν»… (Ahmad Mahmoud Abdullah, Αιγύπτιος ιεροκήρυκας).

Ενδεικτική βιβλιογραφία

1.  Barnett, D., Manly, J. T., & Cicchetti, D. (1993). Defining child maltreatment: The interface between policy and research. In D. Cicchetti & S. L. Toth (Eds.), Child abuse, child development, and social policy (pp. 7-74). Norwood, NJ: Ablex.

2. National Research Council (1993). Understanding Child Abuse and Neglect . Washington, DC: The National Academies Press.

3. Ban Ki-moon (2008). Remarks to the Commission on the Status of Women. United Nations, Department of Public Information, News and Media Division, New York.

4. P.E. Mullen, S.E. Romans-Clarkson, V.A. Walton, G.P. Herbison. (1998) Impact of sexual and physical abuse on women’s mental health. Lancet, i (8590), pp. 841–845

5.  Lyon, T.D., & Ahern, E.C. (2010). Disclosure of child sexual abuse. In J.E.B. Myers (Ed.), The APSAC handbook on child maltreatment (3d. ed.) (pp.233-252). Newbury Park, CA: Sage.

Στην ελληνική:

1. Έρευνα της Unicef για την Ελλάδα: Children in Greece 2012

Αγριμιώ
________________________________________________________________
Shortlink: http://wp.me/p1eFQy-2dx