Όταν ζούσα στη Γαλλία είχα συναντηθεί με μια περίεργη -για τα δικά μας γούστα- συνήθεια που είχαν οι οργανώσεις στα κινηματικά πάρτι οικονομικής ενίσχυσης ή στα φεστιβάλ.

Αντί να δίνουν απόκομμα εισιτηρίου σε αυτούς που πλήρωναν και έμπαιναν στον χώρο, τους πατούσαν μια μικρή σφραγιδούλα στον καρπό του χεριού. Με αυτόν τον τρόπο μπορούσαν να μπαινοβγαίνουν στον χώρο -ενίοτε και για να καπνίσουν, καθώς το τσιγάρο σε κλειστούς χώρους δε συνηθίζεται εκεί-, χωρίς να χρειάζεται να ξαναψάξουν το απόκομμα ή να καθυστερήσουν την ουρά. Υποθέτω ούτε και να δώσουν το απόκομμα σε κάποιον άλλον -αν και αυτό δε λεγόταν ανοιχτά.

Μου συνέβη κάποτε να κάνω κι εγώ τον »πορτιέρη» σε φεστιβάλ και να πατήσω τέτοιου τύπου σφραγίδες. Κάποτε, θα ήταν ίσως το 2002, πλησίασε τον χώρο μια αρκετά ηλικιωμένη κυρία. Ανάμεσα σε όσους κρατούσαν την είσοδο υπήρξε μια συνεννόηση με τα μάτια και αμέσως μου υποδείχτηκε να μην την περάσω από τη συνήθη διαδικασία. Δε ρώτησα το λόγο, όντας βέβαιος ότι αυτό συνέβη από σεβασμό προς την ηλικία της.

Έκανα λάθος. Όπως μου εξηγήθηκε μετά, επρόκειτο για γυναίκα που είχε περάσει από στρατόπεδο συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής στη Γαλλία και είχε σφραγιστεί εκεί. Για ευνόητους ψυχολογικούς λόγους, μου εξήγησαν, απαλλάσσεται από τη διαδικασία τού να της πατήσουν οτιδήποτε στο χέρι. Μου εξήγησαν ακόμα ότι παλαιότερα ήταν πολλοί/ές εκείνοι/ες που εμφανίζονταν σε τέτοιες γιορτές και για τον ίδιο λόγο αρνούνταν να δεχτούν τη σφραγιδούλα -ανάμεσά τους κάποιοι είχαν ακόμα στίξη στα χέρια τους. Το 2002 πλέον είχαν μείνει ελάχιστοι και τους/τις ήξεραν σχεδόν όλους/ες από πριν.

Σήμερα θα έχουν μείνει ακόμα λιγότεροι και ίσως κι αυτοί να μην έχουν ακριβώς »μνήμη» από τις σφραγίδες των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Η κυρία εκείνη θα με εξέπληττε αν ζει ακόμα -δεν ήταν λιγότερο από 70 τότε- μακάρι να βαδίζει ίσα στα 100. Έχω στο μυαλό μου χίλιες εικόνες από το βλέμμα της εκείνη τη μέρα, καθώς περνούσε χωρίς να υποστεί τη διαδικασία, αλλά είναι όλες κατασκευασμένες: τη στιγμή που πέρναγε δεν ήξερα την ιστορία της και σίγουρα δεν την πρόσεξα.

Η μνήμη είναι έτσι κι αλλιώς πάντα ανακατασκευαστική όμως και η συλλογική ακόμα περισσότερο. Το σφράγισμα των ανθρώπων β’ κατηγορίας, προσφύγων, Εβραίων, ομοφυλόφιλων ή κομμουνιστών, υπάρχει στη συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας. Με έναν ιδιότυπο τρόπο που μας ορίζει ως είδος, έχουμε ολοι/ες τη δυνατότητα να ‘θυμηθούμε’ τα βλέμματα των ανθρώπων που σφραγίστηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, την ώρα που σφραγίζονταν -ευτυχώς.

Δεν με νοιάζει η »αριστερά», η »πρώτη φορά» ή η δεύτερη.
Αυτό που συνέβη στην Κρήτη με το σφράγισμα των μεταναστών, ντροπιάζει τη συλλογική μνήμη του είδους μας. Αν το ανεχτούμε χωρίς αντίδραση είναι σα να απαρνιόμαστε την ενότητά μας ως ανθρώπινο γένος -την ενότητα της μνήμης μας.

Το ελληνικό κράτος οφείλει να αποζημιώσει υλικά και ηθικά αυτούς τους ανθρώπους.

Οφείλει επίσης να δείξει ένα έλεος και να διώξει αυτόν τον θλιβερό μπουχέσα τον Πανούση από εκεί που είναι.

Yannis Androulidakis
________________________________________________________
Shortlink: https://const4ntinos.com/?p=9480