Διοργανώσεις παγκόσμιας εμβέλειας όπως οι Ολυμπιακοί Aγώνες και το Παγκόσμιο Κύπελλο προφανώς έχουν άφθονο και «γεμάτο» παρασκήνιο. Και το προφανές βρίσκεται στα πολλά χρήματα που χρειάζεται μια τέτοια διοργάνωση για να πραγματοποιηθεί και τα επίσης πολλά χρήματα που αποφέρει ως προϊόν. Οχι κατ’ ανάγκην στη διοργανώτρια χώρα. Επειδή, πέραν των χρημάτων, στα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας διοργάνωσης περιλαμβάνεται και η προβολή της διοργανώτριας χώρας σε ένα παγκόσμιο κοινό για μεγάλο χρονικό διάστημα, νομίζω ότι ο καθένας καταλαβαίνει πως τα μέλη των επιτροπών που αποφασίζουν για την ανάθεση μιας τέτοιας διοργάνωσης έχουν τεράστια δύναμη. Δύναμη που πολλές φορές έχει τιμή. Δεν χρειάζονταν οι αποκαλύψεις της εκπομπής έρευνας του BBC «Panorama» για να πληροφορηθούμε ότι κάποια από τα μέλη αυτών των επιτροπών ψηφίζουν με ανταλλάγματα. Οτι δηλαδή «τα παίρνουν» κανονικά. Την περασμένη εβδομάδα η αρμόδια επιτροπή της ΦΙΦΑ αποφάσισε την ανάθεση της διοργάνωσης δύο Παγκοσμίων Κυπέλλων μαζί για πρώτη φορά.

Τα Παγκόσμια Κύπελλα του 2018 και του 2022. Αν, λοιπόν, το παρασκήνιο οργιάζει πριν από μία ανάθεση, πόσω μάλλον πριν από δύο. Υπολογίστε επίσης ότι το Παγκόσμιο Κύπελλο, επειδή έχει και πιο μεγάλη τηλεθέαση, είναι πιο εμπορική διοργάνωση από τους Ολυμπιακούς και θα σχηματίσετε πλήρη εικόνα. Το γιατί η ΦΙΦΑ αποφάσισε να αποφασίσει ταυτόχρονα την ανάθεση δύο διοργανώσεων δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρο, παρά τις όποιες εξηγήσεις προσφέρθηκαν. Οι αναθέσεις δεν μπορούν να είναι ζήτημα μόνο κάποιων που «τα παίρνουν», αλλά θα πρέπει να υπάχουν κι άλλοι λόγοι. Ενας από αυτούς αφορά τη διασφάλιση των κερδών της ΦΙΦΑ. Η παγκόσμια ομοσπονδία δεν είναι εύκολο να αντισταθεί στις πιέσεις των χορηγών της, που πάντα ενδιαφέρονται να επεκταθούν σε νέες αγορές. Και το Παγκόσμιο Κύπελλο αποτελεί έναν εξαιρετικό «πολιορκητικό κριό» για την είσοδο σε αυτές τις αγορές.

Ενας ακόμα παράγοντας αφορά τη διασφάλιση της επαρκούς τηλεοπτικής κάλυψης, μια και η διοργάνωση είναι πρωτίστως τηλεοπτικό προϊόν. Ενας τρίτος λόγος έχει να κάνει με τις υποδομές. Οπου οι υποδομές –δηλαδή, τα γήπεδα, το οδικό δίκτυο, οι συγκοινωνίες, οι επικοινωνίες, η τουριστική υποδομή– δημιουργούνται από την αρχή, εκεί μπαίνουν και οι βάσεις για μεγαλύτερες προϋποθέσεις οικονομικής ανάπτυξης. Φυσικά, αυτή την οικονομική ανάπτυξη την επιδιώκουν και την υποστηρίζουν όσοι θα έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο στα οφέλη που θα προκύψουν.

Παράλληλα, μια τέτοιας εμβέλειας διοργάνωση προσφέρει πολύ καλή βάση για την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου και της αγοράς που το υποστηρίζει. Τα δύο προηγούμενα Μουντιάλ ανατέθηκαν σε χώρες που υποτίθεται ότι θα έκαναν μια ισχυρή αναπτυξιακή ένεση. Κι ενώ για τη Βραζιλία η υπόθεση αυτή φαίνεται να αληθεύει για πάρα πολλούς λόγους (η «χώρα της σάμπας» έχει έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης, είναι τεράστια αγορά, με πολύ μεγάλο ποσοστό νέων και σημαντικούς φυσικούς πόρους), στη Ν. Αφρική απ’ ό,τι δείχνει ο συνολικός απολογισμός του καλοκαιρινού Μουντιάλ καμία οικονομική ανάπτυξη δεν επιτεύχθηκε. Το αντίθετο, μάλιστα. Αυτή η πρακτική της ΦΙΦΑ επιβεβαιώθηκε και με την ανάθεση στο Κατάρ και τη Ρωσία, όσο κι αν και οι δύο αναθέσεις χαρακτηρίστηκαν έκπληξη, με πρώτη εκείνη της Ρωσίας, βέβαια. Και η νίκη της Ρωσίας χαρακτηρίστηκε έκπληξη κυρίως γιατί βασικός αντίπαλός της ήταν η Αγγλία.

Οι Αγγλοι χάνουν παντού

Τα φαβορί για την επιλογή σε μια τέτοια διαδικασία κάποτε καθορίζονταν από μια σειρά λόγων που δεν ισχύουν σήμερα. Ή μάλλον πιο σωστά είναι καλύτερη η διατύπωση ότι την εικόνα για τα φαβορί τη διαμορφώνουν τα Μedia και τα γραφεία στοιχημάτων. Αλλά σκέφτομαι την εποχή που εκείνο που μετράει περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο είναι το κέρδος και τα Μedia και τα γραφεία στοιχημάτων συμφέρει η δημιουργία εντυπώσεων. Εντυπώσεων από τις οποίες προκύπτουν κέρδη.

Η υποψηφιότητα της Αγγλίας προβαλλόταν ως φαβορί από τα αγγλικά Μedia, τα οποία έχουν ένα μεγάλο μερίδιο στην παγκόσμια ενημέρωση και τη δημιουργία εντυπώσεων. Οι ίδιοι οι Αγγλοι, που έτσι κι αλλιώς σε πολλά πράγματα έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους και τις δυνατότητές τους, πίστεψαν ότι αρκούσε το γεγονός πως διαθέτουν γήπεδα, συγκοινωνίες και ιστορία. Γοητεύθηκαν από το ίδιο το είδωλό τους που έβλεπαν στον καθρέφτη (ένα είδωλο που έγινε ακόμα ωραιότερο από την εξαιρετικά αποτελεσματική και πολύ καλά σχεδιασμένη εκστρατεία δημόσιων σχέσεων που έκαναν) και πίστεψαν σχεδόν ότι δικαιούνταν τη διοργάνωση.

Η πορεία της ψηφοφορίας, από την οποία αποχώρησαν πρώτοι, δείχνει αρκετά πράγματα, αλλά όχι την πραγματικότητα που κρύβει η δικαιολογία, πως για όλα φταίνε οι δημοσιογραφικές αποκαλύψεις των αγγλικών Μedia για τις ελαστικές συνειδήσεις κάποιων μελών της επιτροπής ανάθεσης. Αυτό είναι γνωστό εδώ και χρόνια και ίσχυε κι όταν οι Αγγλοι πήραν τους Ολυμπιακούς. Εχουν πλέον αλλάξει και τα κριτήρια των αναθέσεων. Ο μεγαλύτερος τζίρος και τα μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους παίζουν τον κεντρικό ρόλο. Οι Αγγλοι έχουν ήδη πάρει τους Ολυμπιακούς. Είναι μια χώρα με πολύ καλές και σύγχρονες υποδομές, αλλά με υψηλό κόστος υπηρεσιών και εργατικό. Κι εν προκειμένω για τον κατασκευαστικό τομέα αυτό το κόστος καθορίζει τα περιθώρια κέρδους. Μια παράμετρος που αγνοούν πολλοί ή κάνουν πως αγνοούν. Βέβαια, καταλαβαίνω την πίκρα των Αγγλων. Ισως γιατί μόνο αν οργανώσουν ένα Παγκόσμιο Κύπελλο ενδεχομένως και να το διεκδικήσουν σοβαρά.

Ρούβλια, πετροδολάρια κι ευρώ

Με βάση την εικόνα που υπάρχει για τις υποδομές σε καθεμία από τις υποψήφιες χώρες, είναι δεδομένο ότι δεν θα γινόταν πουθενά μεγαλύτερος κατασκευαστικός τζίρος απ’ ό,τι στη Ρωσία. Θα φτιαχτούν δρόμοι, γήπεδα, αεροδρόμια, ξενοδοχεία, υποδομές τηλεπικοινωνιακές και το κόστος κατασκευής είναι κατά πολύ χαμηλότερο απ’ αυτό που υπάρχει στην Αγγλία. Αρα και μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους σε μία σειρά έργων που εμπλέκονται αρκετές πολυεθνικές κι όχι μόνο ρωσικές εταιρείες. Επιπλέον, τα καινούργια γήπεδα θα βοηθήσουν ένα ποδόσφαιρο που αναπτύσσεται γοργά όπως το ρωσικό, στο οποίο –γενικά– κυκλοφορούν πολλά χρήματα. Ενα ακόμα στοιχείο που οι Αγγλοι «ξεχνούν» είναι πως η Ρωσία δεν είναι μια κάποια ανατολική χώρα. Είναι μια υπερδύναμη. Ιδιότητα που η Αγγλία έχασε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Κύπελλο. Σε ό,τι αφορά το Κατάρ, τα πράγματα είναι ακόμα πιο απλά. Σε αυτό που θα χαρακτηρισθεί το πιο τηλεοπτικό Μουντιάλ της ιστορίας, εκείνο που έχει σημασία είναι η σκηνή. Δηλαδή, τα γήπεδα. Και οι Αραβες χάρη στα πετροδολάρια θα έχουν τα καλύτερα.

Πηγή: www.sday.gr, Χρίστος Χαραλαμπόπουλος