Ο όρος «παραβατικότητα» με τις ποικίλες συνιστώσες του και βαθμούς εκδήλωσης εκφράζει την έκτροπη συμπεριφορά παιδιών και ανηλίκων εφήβων, η οποία εμφανίσθηκε και διογκώθηκε κατά τις τελευταίες δεκαετίες.

Η αποκλίνουσα αυτή συμπεριφορά δεν λαμβάνει πάντοτε την μορφή αξιόποινης εγκληματικής πράξης, ενώ σε μεγάλη έκταση δεν αποκαλύπτεται και δεν «καταγγέλλεται» από τα θύματά της, από τις οικογένειες των δραστών και το κοινωνικό περιβάλλον (διδακτικό προσωπικό, τοπική κοινωνία).

Ο Επιμελητής Ανηλίκων του δικαστηρίου Ρόδου κ. Δημήτρης Τσοποτός διαπιστώνει ότι η παραβατικότητα των ανηλίκων στην περιοχή ευθύνης του και κυρίως στο νησί της Ρόδου έχει μεταβληθεί ποιοτικώς και όχι αριθμητικώς. Παρότι συγκεκριμένα ο αριθμός των υποθέσεων που ανατίθενται στην υπηρεσία ανηλίκων παραμένει σχεδόν αμετάβλητος διαπιστώνεται ότι από τις παραβάσεις του Κώδικα Ποινικής Κυκλοφορίας και συγκεκριμένα της οδήγησης οχημάτων και κυρίως δικύκλων χωρίς άδεια έχουμε οδηγηθεί σε ραγδαία αύξηση της ενδοσχολικής βίας και της ρατσιστικής βίας ακόμη και μεταξύ μαθητών γυμνασίων.

Η παιδική και εφηβική παραβατικότητα του είδους προσλαμβάνει μάλιστα γενικευμένο χαρακτήρα εγκληματικότητας μέσα και πέρα από τα σχολικά ιδρύματα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η Ελλάδα κατατάσσεται πλέον στην τέταρτη θέση μεταξύ 41 ευρωπαϊκών χωρών στη μαθητική βία και τον ενδοσχολικό εκφοβισμό. Στη χώρα μας ένα στα δέκα παιδιά έχει αντιμετωπίσει προβλήματα βίας, τόσο μέσα όσο και έξω από το σχολείο. Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννη Τσιάντη, αναπληρωτή καθηγητή Παιδοψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονικό υπεύθυνο της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.), στις μέρες μας ο εκφοβισμός γίνεται και μέσω διαδικτύου, όπου μέσω της ανωνυμίας μπορεί ο καθένας να χρησιμοποιεί προσβλητικούς χαρακτηρισμούς αλλά και φωτογραφίες, οι οποίες λειτουργούν ως «δηλητήριο» για την ψυχή του παιδιού, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.

Ο κ. Τσοποτός δήλωσε ότι έχει καταγραφεί αύξηση του φαινομένου της χρήσης ναρκωτικών από ανήλικους ενώ δηλώνει έκπληκτος από το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια συνεδρίας του με ανήλικο τοξικομανή ο τελευταίος θεωρούσε υγιή την κατάστασή του λέγοντάς του μάλιστα ότι «η χρήση είναι Θεός»!

Ο Επιμελητής Ανηλίκων τονίζει μάλιστα ότι διαπιστώνεται υποτροπή συγκεκριμένων δραστών σε αδικήματα του είδους όπως στην περίπτωση 16χρονου εξαρτημένου που κατηγορείται για περισσότερες από 80 διαρρήξεις σε σπίτια και οι αρμόδιοι αδυνατούν να τον πείσουν να ακολουθήσει θεραπεία απεξάρτησης. Στο Μονομελές Δικαστήριο Ανηλίκων έχουν εκδικαστεί από την αρχή του έτους 191 υποθέσεις εκ των οποίων οι 45 αφορούσαν κλοπές, οι 26 βία, σωματικές βλάβες, εξυβρίσεις και απειλές, 6 ναρκωτικά, 7 διατάραξη οικιακής ειρήνης και λειτουργίας δημόσιας υπηρεσίας, 11 φθορές ιδιοκτησίας, 2 αντίσταση κατά της αρχής, 7 συκοφαντική δυσφήμιση και μια εμπρησμό.

Η κατά γεωμετρική πρόοδο διογκούμενη τις τελευταίες δεκαετίες αντικοινωνική συμπεριφορά των νέων από την παιδική ήδη ηλικία αποδεικνύει ότι το περιεχόμενο της κοινωνικοποίησης δεν είναι πλέον κατάλληλο, λειτουργικό και αξιόπιστο. Και αυτό το αναμφισβήτητο αρνητικό αποτέλεσμα οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι ίδιοι οι φορείς της κοινωνικοποίησης χαρακτηρίζονται από κοινωνική «παθογένεια» η οποία τους αφαιρεί την ικανότητα να αναπαράγουν νέους πολίτες με την απαραίτητη κοινωνική και ηθική συνείδηση και ευθύνη.

Είναι ενδεικτικό ότι το τελευταίο κυρίως διάστημα στη Ρόδο καταγράφεται δραματική αύξηση επεισοδίων βίας μεταξύ ανηλίκων εντός σχολείων αλλά και βανδαλισμών. Τα αίτια, όπως τονίζει ο κ. Τσοποτός, είναι ψυχοκοινωνικά και κοινωνικοοικονομικά και δεν είναι άσχετα με τις καταστάσεις που βιώνουν οικογένειες εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Δεν υπάρχει καμία μεμονωμένη θεωρία που να μπορεί από μόνη της να εξηγήσει την αιτιολογία ή τον επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα τέτοιων συμπεριφορών. Τα διαφορετικά επίπεδα εξήγησης πρέπει να ενσωματωθούν σε μια ενιαία συνεκτική θεωρία, η οποία να περιλαμβάνει όλες τις βιολογικές, ψυχολογικές και κοινωνιολογικές πτυχές της παραβατικής συμπεριφοράς. Το έγκλημα είναι ετερογενές και σύνθετο.

Σημαντική επιρροή έχει πάντως η σύνθεση και λειτουργία της οικογένειας καθώς και το ευρύτερο περιβάλλον του παιδιού, όπως η γειτονιά και οι παρέες. Επομένως, οι ενδοοικογενειακές συγκρούσεις και η απουσία ενός ενηλίκου που παρέχει όρια, πειθαρχία ή υποστήριξη αυξάνουν την πιθανότητα να εμπλακούν τα παιδιά σε παραβατικές πράξεις από νεαρή ηλικία. Μάλιστα εμφανίζουν μεγαλύτερη πιθανότητα να διατηρηθεί αυτή η συμπεριφορά και στην ενήλική ζωή τους.

Δημοκρατική της Ρόδου
________________________________________________________________________________
Shortlink: http://wp.me/p1eFQy-22o