Hitler’s Children

Ψάχνοντας ταινίες για ένα τοπικό αντιναζιστικό φεστιβάλ, έπεσα τυχαία πάνω στο Hitler’s Children, ένα ντοκιμαντέρ του 2011, του Ισραηλινού Chanoch Zeevi που προβλήθηκε στο περυσινό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και αφηγείται τις ιστορίες πέντε απογόνων των γνωστότερων αξιωματικών των ναζί: της Bettina Goering, του Niklas Frank, του Rainer Höss, της Monika Goeth και της Katrin Himmler. Ο Hitler δεν είχε δικά του παιδιά και ο Goebbels δολοφόνησε τα δικά του λίγο πριν αυτοκτονήσει, οι υπόλοιποι όμως αξιωματικοί των ναζί άφησαν πίσω τους παιδιά και εγγόνια που εβδομήντα χρόνια μετά προσπαθούν ακόμα να απαλλαγούν από το τραύμα και την ενοχή που τους προκάλεσαν οι πρόγονοι τους.

Οι ιστορίες που αφηγείται το ντοκιμαντέρ είναι όλες συγκλονιστικές. Η Bettina Goering είναι ανιψιά του Hermann Goering, βασικού υπεύθυνου για το Γ’ Ράιχ, που καταδικάστηκε στη Δίκη της Νυρεμβέργης το 1946, αλλά αυτοκτόνησε πίνοντας δηλητήριο τη νύχτα πριν από την εκτέλεσή του. Μαζί με τον αδερφό της έφυγαν για 35 χρόνια στην Αμερική και υποβλήθηκαν σε στείρωση προκειμένου να μην περάσουν «το μολυσμένο αίμα» στις επόμενες γενιές.

Η Katrin Himmler είναι εγγονή του Ernst Himmler που μαζί με τον αδερφό του Heinrich Himmler συντέλεσαν όσο κανείς στο ολοκαύτωμα. Παντρεύτηκε το γιο ενός επιζήσαντα του ολοκαυτώματος και ακόμα δεν μπορεί να μιλήσει στο γιο της για το σκοτεινό παρελθόν της οικογένειας της.

Ο Rainer Höss, εγγονός του Rudolf Höss, πρώτου διοικητή του στρατοπέδου Άουσβιτς όπου έχασαν τη ζωή τους πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι και τελικά κρεμάστηκε μετά τη δίκη της Βαρσοβίας, ακόμα δεν έχει συνειδητοποιήσει τη συμμετοχή της οικογένειας του στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Σε μια πολύ συγκινητική σκηνή της ταινίας επισκέπτεται το Άουσβιτς και συναντά κάποιον επιζώντα του ολοκαυτώματος προσπαθώντας να αντιμετωπίσει τα συντρίμμια που άφησε πίσω ο παππούς του.

Η Monika Goeth είναι κόρη του Amon Goeth, διοικητή του στρατοπέδου συγκέντρωσης στο Plaszow της Πολωνίας και προσωποποίησης του ίδιου του θανάτου για χιλιάδες Εβραίους. Αφηγείται τις παιδικές της αναμνήσεις από το στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου συνήθιζε να την πηγαίνει ο πατέρας της για παιχνίδι, στα 13 της όμως δεν γνώριζε τι συνέβαινε γύρω της. Ήξερε ότι ο πατέρας της είχε κάτι να κάνει με τους Εβραίους, έπρεπε όμως να περάσουν πολλά χρόνια για να μπορέσει να καταλάβει ποιος ήταν και τι έκανε στην πραγματικότητα.

Ο Niklas Frank, γιος του Hans Frank, υψηλόβαθμου αξιωματούχου του ναζιστικού καθεστώτος που εκτελέστηκε μετά τη δίκη της Νυρεμβέργης, μισεί τον πατέρα του και ντρέπεται για ό,τι έχει κάνει. Έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ερευνώντας και γράφοντας γι’ αυτόν και γυρίζει από περιοχή σε περιοχή μιλώντας σε νέους ανθρώπους στη Γερμανία για τον πατέρα του, τη «λέρα ενός φανατικού Χιτλερικού». Στην ταινία υπάρχει μία ανατριχιαστική σκηνή, όπου ο Frank μιλώντας σε ένα μεγάλο ακροατήριο αποκαλύπτει τα κίνητρα του: “πέρασα όλη μου τη ζωή ρωτώντας για τον πατέρα μου, με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα ακούσω ότι κάποτε γλύτωσε έστω κι έναν Εβραίο από το θάνατο, ότι βοήθησε έστω και μια γυναίκα να ξεφύγει…”. Σήμερα όμως είναι πάνω από 70 και ακόμα δεν έχει ανακαλύψει κάτι θετικό – συνεχίζει το ταξίδι της βαθιάς αυτοταπείνωσης, ζώντας μέσα στη ντροπή και τις ενοχές.

Τον δικό μου παππού τον εκτέλεσαν οι ναζί, όπως και πολλά άλλα μέλη της οικογένειας μου, ωστόσο για τα πρόσωπα της ταινίας ένιωσα συμπάθεια και αγάπη. Μετά την ταινία σκεφτόμουν ότι το διαγενεακό πένθος του πολέμου δεν το διαχειριστήκαμε ποτέ στα σοβαρά ως κοινωνία – πρέπει εξάλλου να είμαστε η μοναδική χώρα που οι συνεργάτες των ναζί όχι μόνο δεν τιμωρήθηκαν θεσμικά αλλά και κατέλαβαν τα ανώτατα αξιώματα μετά το τέλος του πολέμου. Στην άλλη μεριά της Ευρώπης ωστόσο οι άνθρωποι αφουγκράστηκαν τα διδάγματα του παρελθόντος και έσκυψαν πάνω στις πληγές τους, γι’ αυτό και δεν θα ξαναζήσουν τη φρίκη. Τον τελευταίο καιρό έχω δει πολλές αντιναζιστικές ταινίες, καμία όμως δεν με διακίνησε συναισθηματικά όσο το Hitler’s Children, κυρίως λόγω της ειλικρίνειας και της ρεαλιστικής αφήγησης “αληθινών” ανθρώπων που προσπαθούν να συμβιβαστούν, να αναπνεύσουν και να επιζήσουν σε ένα κόσμο που έφτιαξαν άλλοι γι’ αυτούς. Τελικά, αυτοί είναι οι πραγματικοί μας σύμμαχοι, την ώρα που οι ντόπιοι υμνητές του Himmler και του Höss ονειρεύονται νέα ολοκαυτώματα.